Systemy płatności międzynarodowych

Szyny płatności

W XXI wieku globalny handel pomiędzy firmami z wielu państw osiąga z roku na rok wartość wyższą niż w przeszłości. Międzynarodowe płatności za towary i usługi są dokonywane głównie przy wykorzystaniu platformy SWIFT oraz amerykańskiego dolara i europejskiego Euro.  Platforma SWIFT stanowi szynę do przenoszenia płatności od jednego podmiotu do innego podmiotu, co w j.angielskim jest określane jako EFT ( Electronic Funds Transfer).

SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication) to sieć finansowa z siedzibą w Belgii wykorzystywana do międzynarodowych transferów pieniężnych. Wykorzystując sieć banków jako pośredników, środki mogą być przekazywane z danego kraju na rachunki bankowe prowadzone za granicą. Płatności mogą trwać od dwóch do pięciu dni. Koszt związany z transakcją w SWIFT jest nieco wyższy niż w przypadku innych metod, ponieważ w proces transakcji zaangażowane są banki pośredniczące. System z siedzibą w Belgii łączy 11 000 banków i instytucji w 200 krajach.

Konkurencja SWIFT

Niemniej, SWIFT ma konkurencję w postaci innych szyn płatniczych, krajowych i zagranicznych.

1. Global ACH  (International ACH Transfer) z USA – to metoda przenoszenia pieniędzy między amerykańskimi i zagranicznymi rachunkami bankowymi przy użyciu innych krajowych szyn płatności. Aby ułatwić płatności z rachunków w Stanach Zjednoczonych na rachunki w innych krajach, międzynarodowy przelew ACH (znany również jako globalny lub transgraniczny ACH) wykorzystuje lokalne odpowiedniki ACH w różnych regionach. Obejmuje to EFT w Kanadzie, SEPA w Europie, BACS w Wielkiej Brytanii lub BECS w Australii. Czasy rozliczenia międzynarodowych przelewów ACH różnią się w zależności od szyny płatności używanej poza Stanami Zjednoczonymi.
2. SEPA (Single Euro Payment Area) – to metoda płatności, która została wprowadzona w celu ujednolicenia płatności w całej Europie. Pozwala ona sprzedawcy na pobranie kwoty z konta klienta bezpośrednio po uzyskaniu zgody posiadacza konta lub klienta. Dokument zgody nazywany jest mandatem i musi zostać podpisany przez klienta, aby upoważnić sprzedawcę do pobierania płatności bezpośrednio z jego konta bankowego. Jest to metoda przelewu między bankami stosowana w krajach należących do Unii Europejskiej.
3. BECS (Bulk Electronic Clearing System) – W Australii to zautomatyzowana metoda płatności umożliwiająca sprzedawcom pobieranie płatności z rachunków bankowych klientów za pomocą polecenia zapłaty.
4. BACS (Banker Automated Clearing System) to brytyjska sieć finansowa wykorzystywana do elektronicznego transferu środków między bankami. Firmy subskrypcyjne lub firmy akceptujące powtarzające się płatności mogą korzystać z BACS do płatności za pomocą polecenia zapłaty. Klient upoważnia sprzedawcę do automatycznego pobierania środków z jego konta bankowego w zaplanowanych odstępach czasu.
5. CHAPS (Clearing House Automated Payment System) – to rodzaj wysokokwotowego systemu płatności między bankami, który zapewnia nieodwołalne, wolne od ryzyka rozliczenia i wydajne płatności. Istnieje ponad 30 bezpośrednich uczestników i ponad pięć tysięcy instytucji finansowych, które dokonują płatności CHAPS za pośrednictwem jednego z bezpośrednich uczestników.
6. Faster Payments to rodzaj przelewu elektronicznego mającego na celu przyspieszenie procesu przesyłania pieniędzy na terenie Wielkiej Brytanii. Usługa Faster Payments została wprowadzona w maju 2008 roku. Jej celem było, jak sama nazwa wskazuje, skrócenie czasu płatności między bankami.
7. EFT ( Electronic Funds Transfer) – to systemy płatności oferowane i akceptowane przez wszystkie główne banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe w Kanadzie.
8. Wise  to popularna usługa przelewów pieniężnych online, która umożliwia osobom fizycznym i firmom wysyłanie i otrzymywanie pieniędzy za granicę. Wise wykorzystuje system peer-to-peer, który dopasowuje przelewy walutowe między osobami fizycznymi i firmami i twierdzi, że oferuje szybsze i tańsze płatności międzynarodowe niż większość tradycyjnych banków i usług. Przelew Wise może zostać przetworzony w ciągu zaledwie kilku godzin, co czyni ten system atrakcyjnym dla ludzi na całym świecie.

Zagraniczna konkurencja SWIFT poza krajami Zachodu

1. CIPS (China’s Cross-Border Interbank Payment System) od 2012r., to chiński system płatności, który oferuje usługi rozliczeniowe i rozrachunkowe dla swoich uczestników w transgranicznych płatnościach i handlu w renminbi (RMB). CIPS został założony i wspierany przez Ludowy Bank Chin (PBOC). W marcu 2016 r. SWIFT i CIPS podpisały protokół ustaleń (MOU). Ponieważ standard ISO 20022 został już przyjęty przez CIPS dla swojego systemu płatności, SWIFT przeszedł przez proces wdrażania standardu, który może pozwolić na użycie chińskich znaków, oprócz bogatszych funkcji treści.Obecnie ponad 4200 instytucji bankowych w 182 krajach i regionach na całym świecie korzysta z systemu płatności CIPS bezpośrednio lub za pośrednictwem instytucji innej niż dwie główne zaangażowane w transakcję.We wrześniu 2017 r., jako jeden z planów MOU podpisanych między SWIFT i CIPS, dane referencyjne wskazujące bezpośredni i pośredni udział instytucji finansowych w CIPS będą publikowane za pośrednictwem SWIFTRef i aktualizowane co miesiąc. Dane te obejmują kody BIC, LEI, kody banków krajowych, dane IBAN, stałe instrukcje rozliczeniowe, ratingi kredytowe oraz członkostwo instytucji finansowych w krajowych i transgranicznych infrastrukturach rynku płatności.
2. UPI (Unified Payments Interface) – Organizacja non-profit, która cieszy się niemal monopolem na płatności detaliczne w Indiach. Prowadzi również system płatności rachunków, systemy opłat drogowych, izbę rozliczeniową, sieć bankomatów i system płatności w czasie rzeczywistym IMPS. NPCI jest własnością członków Indyjskiego Stowarzyszenia Banków i ma wsparcie Banku Rezerw Indii oraz rządu Unii. UPI jest prowadzona przez NPCI (International Payments Limited (NIPL), która nawiązała partnerstwa z Discover Financial Services (DFS) USA, Japan Credit Bureau (JCB) Japan, Union Pay International (UPI) China, Royal Monetary Authority (RMA) z Bhutanu Sieć do Transferów Elektronicznych (NETS), Singapur.
3. SPFS (rosyjski: Система передачи финансовых сообщений (СПФС) –  ”System przesyłania wiadomości finansowych“) to rosyjski odpowiednik systemu transferów finansowych SWIFT, opracowany przez Centralny Bank Rosji. System jest z powodzeniem rozwijany od 2014 roku, kiedy to rząd Stanów Zjednoczonych zagroził odłączeniem Federacji Rosyjskiej od systemu SWIFT. SPFS gwarantuje nieprzerwaną transmisję komunikatów finansowych zarówno w kraju, jak i za granicą. W tym przypadku rozliczenia pomiędzy instytucjami kredytowymi przeprowadzane są w ramach relacji korespondencyjnych.

Na świecie istnieje sporo krajowych systemów płatności (np. w Polsce Elixir). Większość z tych systemów została skonstruowana kilkadziesiąt lat wcześniej i przestaje być wydolna w XXI wieku, gdy handel globalny szybko rośnie. Z tego względu zostały podjęte wysiłki w celu zbudowania nowego standardu ISO20022, korzystającego z technologii blockchain, który mógłby łączyć wiele lokalnych systemów i sieci krajowych. Opiszę to w następnym artykule.

Czy znasz inne, międzynarodowe systemy płatności które są używane przez dużą populację ludzi?
Podziel się w komentarzu.